مشاور سابق دولت آذربایجان معتقد است: سیاست‌های اسرائیل برای گسترش نفوذ و تبلیغات درباره طرح اسرائیل بزرگ نشان‌دهنده جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای آن است. در این شرایط باکو باید تلاش کند تا روابط خود را با ایران به عنوان همسایه نزدیک را از سطح خصومت دور کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، قابل حسین‌لی، مشاور سابق دولت جمهوری آذربایجان و تحلیلگر سیاسی، در مصاحبه‌ای با «آذپلیتیکا» به سؤالاتی درباره درگیری‌های خاورمیانه، روابط روسیه و ایران، رویدادهای کشورهای همسایه و سایر تحولات منطقه‌ای و جهانی پاسخ داده است.
متن مصاحبه به شرح زیر است:
ابتدا می‌خواهیم نظرتان را درباره تحولات خاورمیانه جویا شویم. مقامات اسرائیل اعلام کرده‌اند که به زیرساخت‌های نفتی و تأسیسات هسته‌ای ایران حمله نخواهند کرد، اما به هر حال به حملات اخیر تهران پاسخ خواهند داد. شما چه نوع واکنشی را پیش‌بینی می‌کنید؟
به نظر می‌رسد ایران ابتکار عمل را به دست گرفته است. اگر اظهارات اخیر مبنی بر احتمال آغاز جنگ‌های زمینی محقق شود، نیروهای زمینی ایران به راحتی می‌توانند ارتش کوچک اسرائیل را شکست دهند. اما حضور ناوهای آمریکایی که بمب‌افکن‌های استراتژیک را در دریای مدیترانه مستقر کرده‌اند و سایر ناوهای نظامی در تنگه هرمز، فشار روانی سنگینی بر ایران وارد می‌کند و جمهوری اسلامی را مجبور به احتیاط بیشتر می‌کند. اگر یکی دو کشور عربی از ایران در این موضوع حمایت کنند، توانایی‌های اسرائیل کاهش می‌یابد و توازن قوا به شدت به نفع ایران تغییر خواهد کرد.
عملیات‌های اسرائیل علیه نیروهای نیابتی ایران می‌تواند به اهداف خود دست یابد؟ در حال حاضر این عملیات‌ها کوچک‌تر و محلی شده است. به نظر شما در آینده نزدیک چه تحولاتی در منطقه رخ خواهد داد؟
فکر می‌کنم اسرائیل بر عملیات‌های پهپادی تمرکز بیشتری خواهد داشت. همچنین برنامه‌هایی برای حمله به پالایشگاه‌های نفت ایران در دست تهیه است. این اقدامات می‌تواند منطقه را بیشتر ملتهب کند و منجر به درگیری‌های گسترده‌تری شود.
با اینکه اسرائیل متحد آذربایجان است، باکو باید در این موضوع موضع بی‌طرفانه‌ای داشته باشد. چراکه اسرائیل تاکنون 38 هزار فلسطینی و 8 تا 10 هزار نفر را در لبنان به قتل رسانده است. این واقعاً هولناک است.
اسرائیل از حمایت آمریکا و برخی کشورهای اروپایی برخوردار است. اگر اسرائیل تنها بماند، حتی نیروهای کوچک لبنان هم می‌توانند آن را متوقف کنند. اما ما شاهد هستیم که قوانین بین‌المللی به کلی نادیده گرفته شده‌اند و آمریکا به این قوانین هیچ توجهی نمی‌کند. به هر شکلی که ممکن باشد، مدرن‌ترین تسلیحات را به اسرائیل می‌فرستد.
عجیب‌تر از همه این است که در حالی که ترکیه برای تأمین مالی ساخت جنگنده‌های «F-35» هزینه می‌کند و آمریکا این جنگنده‌ها را به ترکیه نمی‌فروشد، آن‌ها را به طور رایگان به اسرائیل می‌فرستد.
این بی‌عدالتی در جهان و بی‌توجهی به قوانین بین‌المللی، باعث افزایش تنش در منطقه و تشویق بیشتر اسرائیل به اشغال سرزمین‌های جدید می‌شود. اسرائیل از سال 1947 به دنبال گسترش اراضی خود و ضمیمه کردن مناطق جدید است. اکنون نیز رسانه‌های اسرائیلی تبلیغات مربوط به طرح «اسرائیل بزرگ» را آغاز کرده‌اند، که حتی ادعاهایی علیه ترکیه مطرح می‌کنند. چنین افکار ناپخته و غیرمنطقی هیچ چشم‌انداز مثبتی برای منطقه به همراه ندارد.
در همین حال، روابط استراتژیک ایران و روسیه در حال تقویت است. در دیدار پزشکیان و پوتین، تصمیم گرفته شد که همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلف، از جمله در بخش‌های نظامی و دفاعی، تعمیق یابد. این نزدیکی چه تأثیری بر توازن قدرت در منطقه خواهد داشت؟
روابط ایران و روسیه از مدت‌ها پیش به سطحی نزدیک به ائتلاف رسیده است و این روابط همیشه در حال پیشرفت بوده‌اند. اخیراً نیز در دیدار پزشکیان و پوتین این مسائل مورد بحث قرار گرفت.
به‌طور کلی، موضع روسیه نسبت به اسرائیل همواره منفی بوده است. در جنگ‌های اعراب و اسرائیل نیز اتحاد جماهیر شوروی با حمایت خود از اعراب مانع از آن شد که اسرائیل با کمک آمریکا بر منطقه مسلط شود.
اکنون نیز روسیه با ایران همکاری می‌کند و کمک‌های نظامی خود را از این کشور دریغ نمی‌کند. سامانه‌های دفاع هوایی و جنگنده‌های استراتژیک در اختیار ایران قرار می‌گیرد که این موضوع توانایی‌های نظامی ایران را تقویت می‌کند.
برخلاف انتظارات، پس از انتخاب پزشکیان تغییرات قابل‌توجهی در روابط جمهوری آذربایجان و ایران رخ نداد. چند روز پیش نیز در دیدار شاهین مصطفی‌یف معاون نخست‌وزیر آذربایجان و رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان در تهران، بیانیه‌هایی که فراتر از لفاظی‌های سنتی باشد، مطرح نشد. به نظر شما، در آینده نزدیک چه تغییراتی ممکن است در روابط باکو و تهران رخ دهد؟ آیا دیدار رؤسای جمهور دو کشور ممکن است؟
فکر می‌کنم در دوره پزشکیان روابط ایران و آذربایجان بهتر خواهد شد. اول از همه، نقش روسیه در این موضوع اهمیت خاصی دارد. مسیرهای ریلی و جاده‌ای شمال-جنوب می‌تواند این سه کشور را به هم نزدیک‌تر کند. البته این موضوع ممکن است اسرائیل را از آذربایجان ناراضی کند. اما باکو باید تلاش کند تا روابط خود را با ایران به عنوان همسایه نزدیک خود، از سطح خصومت دور کند. این امر یکی از عوامل مهم برای آذربایجان است.
منطقه قفقاز توجه خود را به انتخابات پارلمانی که در 26 اکتبر در گرجستان برگزار خواهد شد، معطوف کرده است. شما چه انتظاری دارید، پیروزی با کدام طرف خواهد بود؟ آیا امکان وقوع درگیری و هرج‌ومرج وجود دارد؟ در این صورت، آذربایجان چه باید بکند؟
انتخابات پارلمانی در گرجستان با هرج‌ومرج بزرگی همراه خواهد بود. توازن قدرت‌ها در این کشور تقریباً برابر است. حتی می‌توانم بگویم که نیروهای مخالف کمی برتری دارند. یک فشار کوچک از بیرون می‌تواند باعث سرنگونی رژیم بیدزینا ایوانیشویلی شود.
در این صورت، ممکن است حتی احتمال بازگشت میخائیل ساکاشویلی به عنوان رئیس‌جمهور گرجستان مطرح شود. آذربایجان در این مسئله هیچ کاری نمی‌تواند بکند و نباید هم بکند. باکو باید موقعیت بی‌طرف خود را حفظ کند و در امور داخلی گرجستان مداخله نکند. این مسئله باید توسط خود مردم گرجستان حل شود و من فکر می‌کنم که همین‌طور خواهد شد.
در نهایت، در رابطه با فرآیند عادی‌سازی بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان، آخرین بیانیه توسط آلن سیمونیان، رئیس مجلس ارمنستان در ژنو ارائه شد. او اعلام کرد که در 16 بند توافق شده و ما می‌توانیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن توافق صلح را امضا کنیم. صاحبه غفاروا، رئیس مجلس ملی آذربایجان، از دیدار با سیمونیان خودداری کرد و این تصمیم را به تغییر منفی در رویکرد سیمونیان نسبت داد. آیا انتظار دارید در هفته‌های آینده پیشرفتی در این زمینه حاصل شود؟
به نظر من، دیر یا زود توافق صلح امضا خواهد شد. با وجود ارجاعات مختلف، توافق صلح بسیار نزدیک به نظر می‌رسد. البته نیروهایی هم وجود دارند که می‌خواهند وضعیت در منطقه را متشنج کنند و تمایل دارند که ارمنستان و آذربایجان وارد درگیری شوند. این امر می‌تواند برای منطقه فاجعه‌بار باشد. آذربایجان باید از اینگونه درگیری‌ها دوری کند و تلاش‌های خود را در جهت امضای سریع‌تر توافق صلح متمرکز کند.
انتهای پیام/
