همشهری آنلاین: اگر از علاقه‌مندان به فیلم‌های مستند باشید، احتمالا می‌دانید که از اول آبان تا اواسط آذر شبکه مستند سیما ۷۰ مستند را در قالب «هشتمین جشنواره تلویزیونی مستند» هر شب ساعت ۲۱ روی آنتن می‌برد که فرصت خوبی برای تماشای مستندهایی با موضوعات جذاب است.
یکشنبه این هفته مستند «فردای آن روز» ساخته داود جلیلی از شبکه مستند سیما پخش شد که موضوع جالبی دارد. اگر موفق به تماشای این مستند نشده‌اید، امشب ساعت ۲۴ فرصت دارید که بازپخش آن را ببینید.
اما این مستند درباره چیست؟
به گفته داود جلیلی، این مستند روایتی متفاوت از یک زندانی خارجی ساکن در زندان اوین است که دزد دریایی اهل سومالی است و به دلیل تعرض به کشتی‌ای ایرانی دستگیر شده و هم‌اکنون دوران محکومیت خود را در زندان اوین سپری می‌کند. این مستند کوشیده فعالیت‌های روزمره این دزد دریایی را همراه با تمام اتفاقاتی که در زندگی شخصی‌اش رخ می‌دهد به تصویر بکشد.
نکته جالب درباره این فرد علاقه فراوان او به فوتبال است. به گفته جلیلی، این جوان عاشق تیم فوتبال استقلال ایران است و می‌گوید خون من آبی است. علاوه بر این، در ورزش فوتبال نیز مهارت خاصی دارد و یکی از فوتبالیست‌های خوب زندان به شمار می‌رود. او پله زندان اوین است.
سوژه این فیلم سال‌هاست که محکومیت خود را در زندان ایران پشت سر می‌گذارد و در این مدت بسیار به ایرانی‌ها شبیه شده است. حتی فارسی را سلیس و شیرین صحبت می‌کند. در مستند «فردای آن روز» زندگی عادی او را می‌بینیم؛ از کار کردنش در کارگاه نجاری زندان گرفته تا گفت‌وگوی روزانه با خواهرش که در سومالی زندگی می‌کند و مشکلاتی گریبان‌گیرش شده است.
۱۰۰ دزد دریایی از در زندان‌های ایران
این مستندساز به با تاکید به این که فیلمش تصویر متفاوتی از زندان‌های ایران را به تصویر می‌کشد به پایگاه اطلاع‌رسانی سیما گفت: این فیلم مستند یک قسمت از مجموعه سه گانه‌ای است که به موضوع رعایت حقوق بشر در ایران می‌پردازد. سال‌هاست که رسانه‌های غربی و نهادهای حقوق بشری خارجی تلاش می‌کنند بگوید که زندان‌های ایران محلی ناایمن برای زندانی‌های خارجی است، اما باید بگویم که زندان‌های کشورمان با رعایت اصول حقوق بشری از زندانیان خارجی پذیرایی می‌کنند و زندان‌بان‌ها نیز اخلاق انسانی را به درستی رعایت می‌کنند. حداقل در این مدت، این گفته خودم را در زندان شاهد بودم و فیلم مستند «فردای آن روز» مشاهدات واقعی من از این شرایط است.
او بیان کرد: جالب است بدانید که بیش از ۱۰۰ دزد دریایی در زندان‌های ایران داریم و سوژه فیلم مستند ما یکی از آنهاست؛ این دزدان دریایی به جرم تعرض به کشتی‌ها یا ناوهای ایرانی در آب‌های بین‌المللی دستگیر شده‌اند و دوران محکومیت خود را در زندان سپری می‌کنند. با این حال، نه تنها فرقی با زندانی‌های ایرانی ندارند، بلکه شرایط خوبی برای زندگی‌شان فراهم شده است و به آسانی می‌توان دید که رأفت اسلامی و زندان‌بانی اسلامی شامل آنها شده است، برای مثال، سوژه‌ی فیلم ما این امکان را داشت مانند زندانیان داخلی که با خانواده‌هایشان شرایط ملاقات دارند، به صورت مستقیم با خانواده‌اش بالاخص با خواهرش در سومالی تلفنی صحبت کند.
مرز باریک میان خوب وبد
جلیلی درباره‌ی اینکه فیلمش روایت انسانی دارد، گفت: من تجربه ساخت فیلم مستند در ۵-۶ زندان ایران را دارم و در این زندان‌ها افرادی را می‌بینیم که از روز اول تولد انسان‌های بدی نبودند؛ شاید یکی از پیام‌های فیلم من این باشد که همه ما فاصله بسیار کوتاهی با تبدیل شدن به یک انسان بد داریم. مرز خوب و بد بودن برای انسان بسیار باریک است و انسان هوشیار می‌تواند از این مرز به آسانی بگذرد.
این فیلمساز مستند به روند تولید اثرش اشاره کرد و گفت: نزدیک به یکسال درگیر تولید فیلم مستند فردای آن روز بودیم که البته بخشی از طولانی شدن آن مربوط به همزمانی پژوهش و تولید می‌شود. همچنین شرایط کاراکتر فیلم باعث طولانی شدن تولید شد؛ البته مسائل امنیتی هم وجود داشت، اما به هیچ وجه دست و پای ما را نبست. همین‌جا باید اشاره کنم که همکاری و تعامل بسیار خوبی از سوی دست‌اندرکاران زندان اوین با ما صورت گرفت. با این حال، باید اعتراف کنم، ساخت فیلم در زندان در همه جای دنیا روند طولانی‌تری نسبت به مکان‌های دیگر دارد.
عوامل تولید این فیلم مستند عبارتند از تهیه‌کننده: سید روح‌الله نورموسوی، کارگردان: داود جلیلی، تصویربردار: احسان دادرس و سیدمسعود امامی و تدوین: سلمان ابوطالبی.
